Nguyên tắc sử dụng kháng sinh

Hiện nay, tình hình đề kháng kháng sinh trong chăn nuôi đang ở mức báo động do hiện tượng sử dụng kháng sinh tràn lan, không đúng quy cách và không theo phác đồ điều trị phù hợp.

Để sử dụng kháng sinh điều trị hiệu quả, cần nắm vững các nguyên tắc sử dụng kháng sinh sau:

– Tấn công thật nhanh để tránh sự phát tán mầm bệnh.

– Dùng liều cao ngay từ đầu và khoảng cách giữa các lần cấp thuốc đảm bảo nồng độ kháng sinh đủ ức chế hay diệt được mầm bệnh.

– Không dùng liều nhỏ tăng dần.

– Phải duy trì điều trị ít nhất 2 ngày sau khi hạ sốt. Thông thường đối với bệnh cấp tính, thời gian điều trị 4 – 5 ngày cho đến 1 tuần. Một số bệnh mãn tính có thể phải kéo dài 4 – 6 tuần.

– Không đổi kháng sinh mỗi ngày.

Ngoài ra, có thể sử dụng phối hợp kháng sinh nhằm các mục đích sau:

– Mở rộng phổ kháng khuẩn: được dùng trong trường hợp nhiễm bệnh ghép, bệnh nặng chưa rõ nguyên nhân.

– Có sự hiệp lực tăng cường tác động sát khuẩn.

– Ngăn ngừa phát triển chủng đề kháng thuốc do đột biến.

Tuy nhiên, việc phối hợp kháng sinh cũng giống như con dao 2 lưỡi, nếu phối hợp đúng sẽ đem lại hiệu quả điều trị tối ưu nhưng nếu phối hợp không đúng cách sẽ gây nên hiện tượng kháng thuốc gấp bội. Vì vậy cần nắm vững nguyên tắc phối hợp kháng sinh để mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất, an toàn nhất.

Nguyên tắc phối hợp kháng sinh:

– Kháng sinh được chia làm 2 nhóm:

– Kết hợp kháng sinh kìm khuẩn với kìm khuẩn

Vd: Thiamphenicol + Oxytetracycline

– Kết hợp kháng sinh diệt khuẩn với diệt khuẩn

Vd: Penicillin G + Tetracycline

– Không kết hợp kháng sinh trong cùng một tiểu nhóm

Vd: Penicillin G + Cephalosporin

– Không kết hợp kháng sinh có tác động độc trên cùng một cơ quan

Vd: Gentamicin + Cephalosporin

Tuy nhiên trong thực tế một số sự phối hợp kháng sinh không giống như lý thuyết, có những trường hợp ngoại lệ phối hợp thuốc đã cho tác dụng tốt trong lâm sàng, vì vậy còn tùy thuộc vào loài vật bị bệnh, loại vi khuẩn gây bệnh, mức độ vi khuẩn nhạy cảm với thuốc và hàm lượng thuốc tại nơi tác dụng.

Một số thuốc phối hợp ngoại lệ đã cho hiệu quả tốt trong lâm sàng như:

– Doxycycline + Streptomycin

– Spiramycin + Gentamycin

– Methicillin + Fusidic acid

– Spectinomycin + Lincomycin

– Rifampin + Erythromycin

– Ampicillin + Clavulanic acid

– Ampicillin + Cloxacillin (đặc trị bò bị viêm vú)

Theo TS.Huỳnh Kim Diệu